Opnieuw stuurde Johan een lijvig verslag naar onze mailbox. Aangezien het over de gezondheidszorg in de Filippijnen gaat, serveren we je het nagenoeg helemaal.
7 mei 2007 op Health Workers Day Meeting met de Alliance of Health Workers (AHW) in Manilla
Vandaag 7 mei is het Health Workers Day in de Filippijnen. De AHW houdt in Manila een meeting met een 100-tal deelnemers. Het thema : “Strengthening Health Workers Commitment to service amidst socio-political crisis!” Vrij vertaald : “Gezondheidswerkers slaan de handen in mekaar ondanks de sociaal-politieke boycot.” Hieronder een verslag van de boeiende uiteenzetting van Emma Manuel, voorzitster van de AHW. Geen gewone vakbondsuiteenzetting maar ook een politiek zoeken waar het schoentje wringt in de Filippijnen:
19% van de Filippino’s (14,8 miljoen) moet het stellen met minder dan 1 dollar per dag en 43 miljoen Filippino’s met minder dan 2 dollar per dag. Slechts 1 op 2 heeft vast werk en verdient dan gewoonlijk nog maar het minimumloon van 350 peso’s per dag (een kleine 5 euro). Armoede, werkloosheid, ondertewerkstelling en honger zijn schering en inslag.
De gezondheidsparameters dan. Met een kindersterfte van 29 per 1000 doen de Filippijnen het niet bijster goed. 50% van de Filippijnen heeft geen enkele toegang tot gezondheidszorg. Het aantal ziekenhuizen daalt schrikbarend. De hygiëne in de ziekenhuizen is verontrustend. De gemiddelde kost voor een ziekenhuisopname bedraagt 3 maandlonen, door de patiënt te betalen. Veel Filippino’s steken zich hiervoor diep in de schulden! De openbare ziekenhuizen zijn zich in een ijltempo aan het commercialiseren. De fiscale autonomie is hier een nieuw modewoord. In gespecialiseerde openbare ziekenhuizen wordt met grote tamtam het medisch toerisme gepromoot maar het enige zichtbare resultaat is een stijging van de patiëntenbijdrage evenredig aan de terugval van de overheidssubsidies. Meer openbare investeringen in gezondheidszorg, onderwijs of woningbouw zijn uitgesloten. Kortom, de politiek van de Wereldbank wordt strikt uitgevoerd.
150.000 (85%!) van de Filippijnse verpleegsters werkt nu al buiten de grenzen. 80% van de dokters en 90% van de gemeentelijke gezondheidswerkers begint verpleging te studeren om naar het buitenland te kunnen. Het aantal verpleegstersscholen is op enkele maanden gestegen van 251 in juni 2003 naar 470 in juni 2006. Dit terwijl de kwaliteit van de verpleegstersstudies zienderogen daalt. Maar ook diegenen die op de Filippijnen goed professioneel werk willen afleveren geven het op want er is geen hoop op beterschap. Terwijl overzeese interimfirma’s de meest aanlokkelijke tewerkstellingsvoorwaarden aanprijzen blijkt de realiteit soms ontnuchterend. Enkele maanden terug verbraken 27 Filippijnse verpleegsters in New York hun contract omdat ze onderbetaald werden en als 2de rangsburgers werden misbruikt, totaal tegen de contractuele afspaken in. Maar de interimfirma vecht nu terug en klaagt hen juridisch aan voor werkverwaarlozing met mogelijke straffen tot 6 jaar cel!
De prijzen van de geneesmiddelen zijn van de hoogste van gans Azië omdat de medisch-farmaceutische monopolies de prijs bepalen: niet de productiekost is richtinggevend, wel de winst die kan gemaakt worden. Kan het kiwimodel van dokter van Duppen ook in de Filippijnen een bron van inspiratie worden?
In drie gemilitariseerde provincies, waaronder Mindanao, is toegankelijke gezondheidszorg onmogelijk geworden. Het is een systematische politiek van de regering en het leger om de uitbouw van basiswijkgezondheidszorg gelijk te stellen met werken voor of sympathisant zijn van de guerrilla. Een plaatselijke medisch missie in Misamis Occidental werd in februari het werken onmogelijk gemaakt door het leger. De politieke moorden en de militarisering houden de gezondheidswerkers sterk bezig. Alleen al voor de laatste 5 jaar staat de teller op 850 politieke moorden en 200 ontvoeringen. Dokter Chandu Claver van de Philippine Medical Association overleefde een moordaanslag op zijn leven op 31 juli 2006. Zijn vrouw liet toen het leven... Deze huiveringwekkende moord heeft bij vele gezondheidswerkers die zich zoals Claver dagelijks inzetten ten dienste van de bevolking diepe sporen nagelaten.
De gezondheidszorg is herleidt tot een geraamte en staat op instorten. Filippino’s zijn op zichzelf aangewezen en kunnen amper nog dromen van gezondheidszorg. De toekomst is gehypothekeerd door een presidente Gloria Macapagal-Arroyo die alleen zichzelf wil overleven met de onvoorwaardelijke steun van de VS.
Woensdag 9 mei Bezoek aan Jose Rodriguez Hospital in Caloocan. Leprapatiënten aan de wieg van … een krottenwijk
Vandaag op bezoek bij het Dr. Jose N Rodriguez Memorial Hospital in Caloocan. Een leprozengemeenschap van nu nog 900 patiënten, vroeger waren het er 2000. 200 bedden van het openbare leprozenziekenhuis worden nu omgevormd tot algemeen ziekenhuis en daartegen is verzet. Ik praat met Timoteo, Francisco en Jovig van de plaatselijke afdeling van de Alliance of Health Workers. Zij proberen het personeel én de patiënten te verdedigen maar worden daarin geboycot door de ziekenhuisdirectie. De CAO onderhandelingen van november 2006 waren wél een succes. De AHW bekwam een jaarlijkse premie van 5000 peso’s (ongeveer 60€) voor iedereen. De CAO voorzag ook in de voorrang van familieleden bij aanwerving. De AHW ziet met lede ogen toe hoe de directie steeds meer kosten verhaalt op de patiënt. Zo moeten vanaf nu de patiënten uit eigen zak opleggen bij elke inspuiting. De langzame omvorming van de vrijwel kosteloze verzorging van lepralijders naar de duurdere verzorging in het algemeen ziekenhuis heeft hiermee te maken. De leprapatiënten voelen zich dus sterk bedreigd. Een kort bezoek aan het ziekenhuis leert me dat er dikwijls maar één verpleegkundige permanent aanwezig is per afdeling van 30 à 40 patiënten, ’s morgens bijgestaan door een ongeschoolde hulp. Probleem nummer één in de ziekenhuizen in de Filippijnen is dat de verpleegsters en dokters massaal naar het buitenland vertrekken. Ziekenhuizen kunnen niet meer normaal functioneren. De regering wil eigenlijk van dit leprozencentrum af. Er verblijven niet alleen veel patiënten in het ziekenhuis maar ook alle gronden in de omgeving horen toe aan de leprozengemeenschap. Historisch werden lepralijders hier geïsoleerd op een oppervlakte van 130ha. Vanuit heel de Filippijnen werden ze aangevoerd. De leprozen verbleven er heel hun leven op de gronden en verkregen dan ook de eigendom In 1998 wilde de overheid deze mensen van hun gronden verdrijven en terugsturen naar hun oorspronkelijke streek van herkomst. Dat botste op grote weerstand. De patiënten hadden er hun hele leven gewoond, beschouwden Caloocan als hun thuis en zagen het niet zitten naar hun streek van herkomst terug te moeten waar ze zo wie zo zouden gestigmatiseerd worden door hun lepraverleden. Door het massale verzet is deze oprotpolitiek tegengehouden. Dit verzet heeft wel het ontslag van Freddy gekost uit het ziekenhuis. Hij was de bezieler vroeger van de AHW en zoon van een lepralijder. De ziekenhuisdirectie vond dat Freddy over de schreef ging. Toen zijn vader dreigde teruggestuurd te worden heeft hij zijn vaders grond ter beschikking gesteld van de armen. Zijn voorbeeld kende navolging. Wat vroeger een geïsoleerd domein van 130ha was om de lepralijders af te scheiden van de wereld is nu een overvolle krottenwijk geworden waar de armen wonen bij de gratie van de lepralijders.
Panata Panata is de patiëntenorganisatie die zich het lot van de armen en lepralijders aantrekt. We hebben in de krottenwijk een gesprek met Nany en Jessy, twee eenvoudige vrouwen die deze organisatie leiden. Ze vertellen dat als het leprosarium zich stilaan omvormt tot algemeen ziekenhuis, de lepralijders dreigen het gelag te betalen en niet meer de prioriteit zullen krijgen in de verzorging. Het lage budget van het ziekenhuis maakt dat de kosten zullen afgewend worden op de patiënt. De prijs van de consultatie is al gestegen van 10 naar 60 peso’s. Dat kunnen de patiënten hier niet betalen. Panata probeert via fondsenwerving bij ngo’s de armen van de wijk bij te staan die hun medische kosten niet kunnen betalen. Ik ben gepakt door het leven in deze krottenwijk. De jongeren leven door te werken voor de ‘junkshop’. Dat is de recyclage van karton, metaal, glas, ijzer waarmee ze maximum 100 peso’s per dag kunnen verwerven. Nany en Jessy zeggen me ook dat alle gezinnen hier vele kinderen hebben om op die manier via de junkshop aan een inkomen te geraken. Ik ben uit mijn lood geslagen en vraag of er dan geen schoolplicht is? Dat woord hebben ze nog nooit gehoord! Jongeren gaan hier naar school tot maximum 10 jaar. Als scholing en vorming de sleutel is naar werk dan is het duidelijk dat hier niemand ooit werk zal hebben.
Donderdag en vrijdag 10 en 11 mei 2007
Bezoek aan het Philippine Heart Center in Manilla: ellenlange wachtlijsten voor een hartoperatie! Het Heart Center is een openbaar ziekenhuis gespecialiseerd in hartchirurgie. Nogal wat gespecialiseerde openbare ziekenhuizen liggen in hartje Manilla in mekaars buurt. Naast het Heart Center ligt het Lung Center en verderop het Nationale Kidney en Transplant Institute alsook het Philippines Childrens Medical Center. In 2006 wilde de overheid al deze instellingen laten samenwerken. Ze creëerde het GOCC plan : Gouvernment Owned and Controlled Corporations. Het was een afslankingsplan. Maar ook een nieuwe stap naar privatisering want om plaats te maken moesten de armere patiënten doorschuiven naar het East Avenue Medical Center. Deze corporatisering is tegengehouden na heel wat acties en sensibilisering. Een “position paper” (met redenen omklede standpuntbepaling) werd door de vakbond formeel naar het congres van afgevaardigden gestuurd en na discussie daar werd niet meer verder aangedrongen op deze corporatisering. Als de regering haar stap niet thuishaalde via corporatisering dan maar via een andere weg proberen. Ze schrapt nu eind 2006 in de gespecialiseerde openbare ziekenhuizen 80% van de budgetten voor arme patiënten! In de praktijk betekent dit dat patiënten niet meer kunnen geholpen worden tenzij zij nóg meer betalen voor een hartoperatie. De kosten die vroeger al opliepen van 200 tot 250.000 peso’s (ongeveer 3500€) lopen nu verder op tot 400 à 500.000 peso’s (ongeveer 7 à 8.000€). Dat betekent dat de armen er nog nauwelijks terecht kunnen voor een operatie en dat zij plaats moeten maken voor de meer begoeden die deze enorme sommen geld wel kunnen ophoesten. Elmer, de delegee van de Alliance of Health Workers (AHW) in het Heart Center zegt dat er nu aparte wachtlijsten zijn voor arme patiënten (‘service’-patiënten) en de andere die het wel zouden moeten kunnen betalen. Er zijn nu 1.000 wachtende ‘service’ patiënten voor een operatie. In de sociale dienst leidt dit tot schrijnende situaties. Sociaal verpleegkundigen moeten wenen wanneer zij een patiënt van de wachtlijst opbellen en te horen krijgen dat hij al overleden is! Hopeloos zijn ze op zoek naar liefdadigheidsfondsen die toch kunnen tussenkomen in de kosten.
Elmer: “Ze gaan hier een puur commercieel hospitaal maken met boetieks, commercieel centrum, fastfood. Ook de Nederlandse overheid met de firma Oret-funding investeert kapitaal in dit ziekenhuis. Ze willen hier het medisch toerisme promoten maar het is pure privatisering.”
De AHW zoekt actief naar mogelijkheden om deze privatisering te stoppen. Daartoe ondernemen ze nu de nodige juridische stappen door een formeel schriftelijk onderzoek te vragen bij de directie of de basismissie van openbare ziekenhuizen hier niet geschonden zijn. De directie heeft nu wettelijk 14 dagen om hierop te antwoorden.
Elmer: “Als we als vakbond niet in staat zijn om voor de belangen van de patiënten op te komen dan zijn we ook niet meer in staat om voor de belangen van het personeel te zorgen.”
De besparingsplannen bedreigen ook het personeel. Vast personeel wordt vervangen door contractuelen die minder duur zijn en er zijn ook afvloeiingen. De kwaliteit van de verzorging gaat sterk achteruit omdat vele ervaren verpleegkundigen naar het buitenland vertrekken en dus de jongere verpleegkundigen niet meer deftig opgeleid geraken. En dokters die nog willen blijven verkiezen de private ziekenhuizen boven de openbare. Nog enkele jaren en dit gezondheidssysteem stort in mekaar…
Het Lung Center: al 10 jaar acties om dit centrum open te houden. Op bezoek bij het Lung Center waar Emily, Misty en Emman ons te woord staan. Ook in dit hospitaal is de vakbond van de AHW. Nadat het ziekenhuis 10 jaar geleden is afgebrand dreigde de regering ermee het centrum definitief te sluiten onder het mom dat de tuberculose behandeling geen apart ziekenhuis meer behoeft. Acties maakten dat het ziekenhuis toch opnieuw kon opgebouwd worden. Tuberculose en longziekten blijven de hoogste toppen scoren in de Filippijnen. In juli 2005 was de sluitingsdreiging terug acuut. Een volle maand heeft men actie gevoerd met directie en vakbond samen tot in augustus 2005 de gezondheidssecretaris van het Minister van Volksgezondheid in een brief de herstructurering introk. In 2006 op het moment van de GOCC-integratieplannen met de andere gespecialiseerde openbare ziekenhuizen werden de 200 administratieve personeelsleden bedreigd met mutatie. Tezamen met de andere ziekenhuizen werd een ‘candle light’ actie gevoerd met 300 personeelsleden. Misty zegt dat ook de lonen van het personeel naar omhoog moeten. In februari heeft het Ministerie van Volksgezondheid een loonsverhoging van 10% voorzien maar het is nog steeds wachten of deze wel zal uitgevoerd worden. Het Jose Reyes hospitaal Het Jose Reyes ziekenhuis valt onder het nationale Department of Health en telt een kleine 500 bedden en zo’n 1100 personeelsleden. Ik trek een foto van het ziekenhuis langs buiten. Als ik nadien wil binnengaan wordt mij de toegang geweigerd. Ik mag geen foto’s nemen! Alleen als ik mijn fototoestel afgeef, mag ik binnen. Geen probleem natuurlijk want mijn collega’s vakbondsvrijgestelden van de AHW zijn wél binnen geraakt met hun fototoestel. Garry en Jean Paul zijn hier de plaatselijke delegees voor de AHW. Dit ziekenhuis is ervoor gekend dat nieuwe besparingsplannen hier eerst uitgetest worden voor ze later in de andere ziekenhuizen geïmplementeerd worden. Dat belooft, want het budget dat ze van het Ministerie van Volksgezondheid krijgen is verminderd met 16 miljoen peso’s op jaarbasis. Dus zegt het management (directie): we kunnen niet anders dan nieuwe besparingen zoeken. De prijzen van de patiëntenkaart die je recht geeft op verzorging zijn vroeger al verhoogd van 10 peso’s naar 50. Sinds vorige maand moet elke patiënt ook een ‘operating room fee’ van 4000 peso’s betalen voor de kamer! Da’s een bom geld! Hoe kan je dat betalen? Ik vraag aan Garry wat de lonen zijn in de ziekenhuizen. Een verpleegkundige heeft 9939 peso’s. Garry verdient als hoofdverpleegkundige 14.000 peso’s en een dokter 18 tot 20.000. Jean Paul werkt in het onderhoud en verdient 5082 peso’s (ongeveer 80€) per maand. Ook hulpverpleegkundigen verdienen 5082 peso’s. Daar loop je niet ver mee. Ik vraag hem hoe hij de touwtjes aan mekaar knoopt. “Ik verkoop namaakcd’s en ook mijn grootmoeder legt soms een centje bij.”, vertelt hij me. Afscheid van de Alliance of Health Workers ’s Avonds ben ik uitgenodigd op het afscheidsdiner van de AHW in het Tondo ziekenhuis. Twee jaar terug was ik ook al in dit ziekenhuis op bezoek. Het is gelegen midden de goorste krottenwijken van Manilla. Emma, de voorzitster van de AHW, is hier radiologe. Heel de staf van de AHW is er. Een prettig weerzien. Ik mag in mijn beste Engels een Belgische vakbonds-updating geven. Ik praat over de flexibiliteit in de ziekenhuizen, de herstructureringen en afdankingen in de auto-industrie, de dreigende privatisering van onze sociale zekerheid en onze Belgische campagne van stopthekillings. Ik toon hun de film over de actie van 11 december toen er 1000 betogers waren voor de Filippijnse ambassade in Brussel tegen de killings. Ik geef ook een hoop medicamenten die ik van België heb meegebracht.
Ik ben blij dat LBC-NVK via Wereldsolidariteit ook de volgende jaren de AHW financieel blijft steunen. Solidariteit is het belangrijkste woord dat er bestaat in mensentaal. Dat heb ik hier terug mogen ervaren en ik weet in België terug wat te doen. Want privatisering en commercialisering van de gezondheidszorg hier in de Filippijnen stoelt op dezelfde perverse principes als bij ons in België. Hun strijd voor een andere maatschappij is dezelfde als onze strijd in België. Daar ben ik rotsvast van overtuigd. Een uitnodiging om er ook in België tegenaan te gaan!