De non-profitwerkers zijn op 24 november massaal op straat gekomen. ‘Een nieuw sociaal akkoord nu!’ en ‘Handen af van onze ADV-dagen!’, riepen ze. Een strijd om verworven rechten? "Absoluut niet", weet Mark Selleslach, nationaal secretaris voor de non-profitsector bij de LBC-NVK. “Het gaat er ons niet om een oude regeling in stand te houden. We willen een actueel probleem aanpakken met een remedie die haar deugdelijkheid heeft bewezen!”
In het voorjaar presenteerde de LBC-NVK non-profit het non-profitplan. Op basis daarvan wil de vakbond aan tafel gaan met werkgevers en overheid om een nieuw sociaal akkoord te maken. Maar in de aanloop naar dat plan polste de vakbond bij de werknemers naar hun verzuchtingen. "Twee thema’s staken er telkens bovenuit: de werkdruk en de combinatie werk & gezin. Werknemers willen leefbare jobs, op elk moment van hun loopbaan. Wat de overheid nu doet is de enige middelen schrappen die daaraan tegemoet komen. Het tegenovergestelde van wat wij willen. Wij willen nog vooruit met de ADV-regeling. Leefbare jobs zijn voor iedereen belangrijk, niet alleen voor wie 45 tot 55 jaar is.”
ONS RECHT: Jullie mikken wel hoog door die uitbreiding te eisen.
MARK SELLESLACH: “Maar het is de enige weg. Uit rapporten van de RSZ blijkt ook dat de aanpak werkt. Personeel blijft in de non-profit langer aan de slag dan in andere sectoren. En de instroom is verbeterd. Mensen zijn meer gemotiveerd. Het systeem met de ADV-dagen biedt perspectief. Uit een rapport van het RIZIV bleek dan weer dat het probleem van langdurige ziekten fors groeit, met 7 procent per jaar. Bij vrouwen is die groei nog groter. En in onze sector werken voor 80 procent vrouwen. Dat er een probleem is, is dus wel duidelijk. Nog volgens de studie ligt het kantelpunt op 45 jaar. Tot dan houden mensen het nog wel uit, maar vanaf dan wordt het moeilijk. Is dat een reden om pas dan in te grijpen?
Ik denk het niet. Beter de hele loopbaan organiseren op een manier dat problemen worden vermeden worden hé? In plaats van de ADV-regeling af te schaffen, is het dus gewoon beter om ze uit te breiden. De werkdruk aanpakken en zorgen voor een leefbare combinatie van werk en gezin is belangrijk voor alle leeftijden, niet alleen in de eindfase van de carrière. In plaats van te wachten tot het fout loopt, moeten we de hele loopbaan organiseren op een manier dat het voor iedereen oké is. Dat geldt trouwens niet alleen in de non-profit, maar ook in andere sectoren.”
ONS RECHT: Hoe uiten de problemen met de werkdruk zich in de non-profit?
MARK: “De basis van het probleem is dat er te weinig personeel is. De personeelsnormen worden niet gehaald. En de regering wil zelfs af van die gegarandeerde normen. ‘Meer doen met minder’ is altijd het motto. Maar sorry, dat gaat niet! Doordat er handen tekort zijn, stijgt de werkdruk en vallen mensen uit. Wat de druk voor de overblijvers nog doet stijgen, want vervangen gebeurt niet. Bovendien knaagt de werkdruk ook aan de beroepsfierheid van het personeel. Een thuisverpleegster die 30 mensen op een voormiddag moet verzorgen, is bij elke patiënt al aan het afscheid nemen voor ze goed en wel een spuitje heeft gegeven. We zijn wel met mensen bezig hé! Samen met het personeel komen wij op voor het behoud van een menselijke en kwaliteitsvolle zorg, toegankelijk voor iedereen. Die komt meer en meer onder druk en dat willen we niet.”
Zorg is belangrijk
ONS RECHT: Is het realistisch om te vragen om meer volk in deze budgettair krappe tijden?
MARK: “Ja. Zorg voor iedereen kost inderdaad veel geld. En wat is er verkeerd aan om die keuze bewust te maken? Het is niet omdat de overheid ons wil doen slikken dat de economische situatie moet bepalen voor wie en hoe we nog voor mensen zorgen, dat we ons daar dan maar moeten bij neerleggen. De vergrijzing en de stijging van de zorgnoden is al jaren geleden ingezet en aangekondigd. Het kan toch niet dat de overheid dat nu pas ontdekt? Er moeten budgettaire keuzes worden gemaakt. Maar het is niet logisch dat men dat alleen maar doet voor grote infrastructuurwerken of voor aankopen van het leger. Als het om kwalitatieve zorg en welzijn voor mensen gaat, dan is het budget blijkbaar altijd een probleem. Dat is niet normaal. Waar blijft de eerlijke fiscaliteit? Om ook de zorg te financieren die nodig is. De regering blijft daarover maar kibbelen en neemt geen geloofwaardige beslissingen.”
“Bovendien kosten niet alle verbeteringen handenvol geld. Waarom maakt de regering ook geen werk van de programmapunten uit ons onderhandelingsplan die geen geld kosten? Geef bijvoorbeeld aan de jonge werknemers een fatsoenlijk contract, in plaats van ze jarenlang in tijdelijke contracten te houden. Dat kost niets. Maar het geeft hen wel meer zekerheid en perspectief.
Bijkomende uren geven aan deeltijdsen die dat wensen kost ook niks, want werkaanbiedingen raken niet ingevuld en er zijn erg veel overuren in de sector. Dat helpt dus iedereen vooruit. En een betere werkorganisatie met voorspelbare uurroosters maakt het mogelijk om werk en gezin beter te combineren. Dat kost ook geen geld. Dat zijn maatregelen die een wereld van verschil zouden kunnen maken, zeker ook voor jongere werknemers. Maar er gebeurt al jaren niks rond. Dat leidt tot frustraties en onnodige uitstroom uit de sector.”
“Wat de overheid dan wel beslist, gaat geregeld in de foute richting. Neem nu de afschaffing van 800 jongerenjobs door Philippe Muyters, de Vlaamse minister van Werk. Dat project heeft nochtans de voorbije jaren zijn nut bewezen. Maar de minister beweert dat hij met dat geld veel meer kan bereiken door het gewoon mee in een algemene pot te stoppen. Klopt helemaal niet. Voor specifieke doelgroepen zijn specifieke projecten nodig. Het systeem werkte. Het creëerde jobs voor jongeren die werkervaring opdoen in de zorg.”
Jongeren zijn helemaal méé
ONS RECHT: In tegenstelling tot wat wel eens wordt beweerd over de vakbonden en hun eisen, zijn jongeren duidelijk aanwezig in jullie non-profitplan?
MARK: “Zeker en vast. Jong of minder jong, we werken heel hard aan een leefbare job voor iedereen. Kwaliteit op elk moment van je loopbaan is belangrijk voor iedereen. Dat staat los van de leeftijd. Heel wat jongeren hebben in de aanloop naar ons non-profitplan laten horen wat voor hen belangrijk is. Hun bekommernissen zijn heel terecht en vragen om fundamentele oplossingen. Met wat ‘reparaties’ komen we er niet. De scherpe kanten er een beetje afvijlen biedt geen oplossing. De regering wil verdeeldheid zaaien tussen beroepsgroepen door bijvoorbeeld een deel van de ADV-dagen voor sommige groepen te behouden en voor andere niet. Dat is echt onzin! De regeling is geen specifieke beloning voor sommige groepen. De vraag is niet: “Werk jij het hardst, harder dan je collega?” Iedere werknemer heeft recht op een werkbare loopbaan, zeker als die loopbaan steeds langer wordt. Iedereen heeft recht op een goede combinatie van werk en privéleven. Dat zijn geen voorrechten van enkelen.”
“Bovendien is de regeling ontstaan uit een heel bewuste en solidaire keuze voor werkbare loopbanen, in plaats van een keuze voor loonsverhoging. Dat nu afpakken van een deel van de werknemers, en van het personeel met nog een lange toekomst voor zich is ongehoord.”
ONS RECHT: In november kwamen jullie op straat. Hoe moet het nu verder?
MARK: “De massale betoging was een startschot. Wij stoppen niet tot we resultaat boeken. Het non-profitplan is de basis voor onderhandelingen met de regering en met de werkgevers. Die onderhandelingen moeten er komen. Ze moeten leiden tot een nieuw sociaal meerjarenakkoord voor de non-profit. Een leefbare loopbaan voor iedereen met perspectief in zorg en welzijn is een must. De vakbond is natuurlijk geen pakjesdienst die na bestelling gewoon aan huis levert. Samen met het personeel kunnen we resultaten bereiken. Daar zijn we van overtuigd. De opkomst en het engagement op de betoging van 24 november maken duidelijk dat er iets moet gebeuren. Als ik van zeer velen hoor dat het non-profitplan van de LBC-NVK écht de nagel op de kop slaat, dan organiseren wij ons tot er een nieuw sociaal akkoord is.”
Dit interview verscheen eerder in Ons Recht, het ledenblad van de LBC-NVK