BRUSSEL — Waarom de commerciële sector niet meer kansen geven? Dat vraagt Het Nieuwsblad zich af naar aanleiding van het door die krant gepubliceerde Rusthuizenrapport. “Niet akkoord,”, reageert Olivier Remy van de LBC-NVK. “Commercialisering kan de kwaliteit, toegankelijkheid en de betaalbaarheid in het gedrang brengen.”
Het Nieuwsblad pakte dinsdag uit met het Rusthuizenrapport. Samen met de studiedienst van de seniorenbeweging Okra pluisde de krant de inspectieverslagen uit van 731 rusthuizen in Vlaanderen. De krant heeft positief nieuws: “De Vlaamse rusthuizen zijn goed bezig.” Volgens commentaarschrijver Frans De Smet scoren de commerciële rusthuizen evengoed als de niet-commerciële instellingen. “Waarom dan de privé niet meer kansen bieden? (...) Zitten er in de Vlaamse regering ministers die niet geloven in de stimulans van concurrentie, of houden ze bevriende zuilen de hand boven het hoofd?” aldus De Smet.
De vraag van De Smet is een echo van een artikel dat een dag eerder te lezen stond in zusterkrant De Standaard. “De vakbonden bemoeilijken het wegwerken van de wachtlijsten in de rusthuizen,” noteerde de krant uit de mond van Vera Van den Borght, Vlaams parlementslid van Open VLD.
“Vreemde redenering,” reageert Olivier Remy van de LBC-NVK. “Alsof privé-investeerders zich laten doen omdat wij tegen commercialisering zijn. Als een privé-investeerder een rusthuis wil bouwen en hij voldoet aan de normen, dan kan hij aan de slag. Als privé-investeerden dat niet doen, dan is dat misschien omdat ze misschien afgeschrikt zijn door de strenge normen. Maar daar gaan we niet aan laten raken. De Open VLD zit trouwens al acht jaar in de Vlaamse regering. Zij hadden de bouwsubsidies kunnen verhogen als ze dat nodig hadden gevonden.”
Olivier Remy gelooft ook niet dat er helemaal geen verschil is tussen commerciële en niet-commerciële rusthuizen. “Als je wat meer in detail onderzoekt, zie je toch dat er verschillen zijn. Vzw’s en OCMW’s hebben meer personeel dan de commerciële rusthuizen. Dat is niet omdat er in die niet-commerciële rusthuizen minder hard of efficiënt gewerkt wordt. Als je winst wil maken, moet je wel ergens dat geld vandaan halen. Ofwel is het de bewoner die meer betaalt, ofwel is de kwaliteit minder, ofwel wordt er bespaard op personeel wat ook een invloed heeft op de kwaliteit. Waarmee ik niet wil zeggen dat het helemaal zwart/wit is. Er zijn ook wel commerciële rusthuizen die goed werk leveren en investeren in personeel.”
Volgens Remy zou het ook interessant zijn om ook andere gegevens in rekening te brengen. “De journalisten baseren zich op de Vlaamse erkenningsnormen en ik ben heel blij met hun onderzoek. Maar misschien was het interessanter geweest om ook de financieringsnormen van het Riziv te gebruiken. Daar zou je wellicht meer verschil merken tussen de verschillende soorten instellingen. Dat zijn de normen waaraan de instellingen moeten voldoen om geld te krijgen. Ik denk dat de commerciële instellingen daar heel nipt over de lat proberen te springen.”
Hoeveel commerciële rusthuizen zijn er eigenlijk?
“In Vlaanderen is ongeveer 13% van de rusthuizen commercieel. Het gaat vooral om kleine instellingen. Maar de laatste jaren zijn er zich grote groepen aan het vormen. Zij nemen volop kleinere rusthuizen over. Positief daaraan is dat de kans op faillissementen verkleint. Aan de andere kant worden dat machtige groepen. Dat is een nieuw gegeven in de gezondheidszorg in België. Er moeten volgens ons daarom een maatschappelijk debat komen over dat fenomeen. Hoe ga je daar mee om? Moeten we daar grenzen aan stellen?”
Hoe beantwoordt LBC die vragen?
“Wij zijn geen voorstander van commercialisering. Onze gezondheidszorg vertrekt van solidariteit, toegankelijkheid en kwaliteit. Dat moet behouden blijven. De toegang moet voor iedereen gelijk zijn: arm of rijk, gezond of niet gezond. Dat is voor ons essentieel. Zonder dat daar veel onderzoek naar is gebeurd, kan je nu al stellen dat de commercialisering een effect zal hebben op die drie dingen. Dat zie je al in de ons omringende landen.”
Welke tendens zie je daar dan?
“In andere landen zie je wel al een dualisering. Het Nieuwsblad heeft nu alleen maar de situatie in Vlaanderen onderzocht. Iemand zou ook wel eens de situatie in Brussel mogen onderzoeken. Ik was onlangs in een chique rusthuis aan de Churchilllaan. Daar betaal je tot 3000 euro per maand. Dat is duaal. Dat is niet voor iedereen toegankelijk. Die evolutie is voorlopig heel beperkt in Vlaanderen. Laten we het zo houden.”
De LBC-NVK is een vakbond en verdedigt de rechten van het personeel. Hoe zit het daarmee in de rusthuizen?
“In alle soorten instellingen merken wij dat de werkdruk stijgt. Dankzij de witte woede zijn de lonen wel opgetrokken en zijn er een aantal jobs bijgekomen, maar de werkdruk blijft wel stijgen. Daar zal de komende jaren iets aan moeten gebeuren.”
Zie je een verschil tussen de soorten instellingen?
“Daar hebben wij nog niet zo veel ervaring mee. Er zijn een aantal grote groepen aan het opkomen. Bij de sociale verkiezingen zullen we daar proberen voet aan de grond te krijgen. Op sectorniveau is het wat moeilijker om met hen te onderhandelen. Maar als vakbond proberen wij te overleggen met gelijk welke werkgever.”